Pojava maligne bolesti tokom trudnoće predstavlja veliki emotivni stres za majku i njenu porodicu, ali je takođe i veliki izazov za čitav lekarski tim. Rad multidisciplinarnog tima koga čine ginekolog-onkolog, perinatolog, neonatolog, psiholog i specijalista određene oblasti u zavisnosti od porekla karcinoma mora biti usmeren, na prvom mestu, ka zdravlju žene, a zatim i na mogućnost povoljnog ishoda trudnoće. Imperativ lečenja maligniteta u trudnoći su očuvanje zdravlja majke, zaštita ploda i čuvanje funkcije reproduktivnih organa.
Lečenje maligniteta u trudnoći je individualno, personalizovano i timsko, vođeno preporukama svetskih i evropskih udruženja.
Karcinom u trudnoći se javlja retko. Procenjuje se da komplikuje 1/1000 trudnoća. Iako se javlja retko, u poslednje vreme se ipak sve više žena u dogovoru sa lekarskim timom odlučuje da započne terapiju tokom trudnoće.
Nije. Postoje tri mogućnosti nakon dijagnostikovanja maligniteta u trudnoći. Pored već pomenute mogućnosti o nastavku trudnoće i primeni terapije, u nekim slučajevima je moguće čak i odložiti tretman do porođaja. Treća mogućnost je prekid trudnoće kako bi se što pre započela adekvatna terapija.
Postoje stanja kada je potrebno odmah prekinuti trudnoću, i to kod uznapredovalih malignih bolesti kao što je primarni agresivni karcinom dojke, uznapredovali karcinom dojke, akutna leukemija i kod III i IV stadijuma Hodgkin-ove i Non-Hodgkin-ove bolesti.
Ono što je važno je da dijagnostika, lečenje i praćenje ovih trudnoća bude centralizovano u tercijarnim zdravstvenim ustanovama. Cilj je, ukoliko je moguće ostvariti terminski porođaj nakon 37. nedelje gestacije, a izazivanje prevremenog porođaja radi se samo u situacijama kada je to neophodno.
Odabir daljeg postupka i tretmana zavisi od više faktora kao što su nedelja gestacije tj. vijabilnost i starost ploda, tip i stadijum karcinoma, izlečivost bolesti, mogući nepovoljni efekti tretmana na plod, rizik za majku koji se javlja kao posledica odlaganja terapije i rizik za plod od mogućeg prevremenog porođaja.
Dijagnoza maligne bolesti može biti otežana zbog fizioloških promena koja prate trudnoću, kao i nespecifičnih simptoma u vidu nadutosti u trbuhu, glavobolja, rektalnog krvarenja koja mogu biti posledica maligniteta, ali se mogu i normalno javiti u trudnoći.
Primena terapije u trudnoći je rizična i može se negativno odraziti na plod. Takođe, trudnice koje su suočene sa malignom bolešću zahtevaju posebnu psihološku podršku.
Na kraju, postoje i etičke dileme vezane za poštovanje autonomije pacijenta, koncept fetusa kao pacijenta, prekid odmakle trudnoće.
Najčešći karcinomi u trudnoći su oni koji se i inače javljaju kod žena u reproduktivnom periodu, a to su karcinom grlića materice, karcinom dojke, karcinom štitaste žlezde, Hodgkin-ov limfom, leukemija i melanom. Skoro 70% svih maligniteta u trudnoći su porekla reproduktivnih organa.
Kada se posumnja na malignitet, važno je odabrati adekvatan dijagnostički metod kojim ćemo potvrditi ili isključiti dijagnozu tako da ne naštetimo plodu. Genarno, u medicini se najčešće koristi rendgensko snimanje, kompjuterizovana tomografija (CT) i magnetna rezonanca (MR). Iako se može javiti zabrinutost kod primene rendgenskog zračenja, istraživanja su pokazala da je doza koja se prmenjuje u rendgen dijagnostici mala da bi naštetila plodu. Uopšteno se smatra da je rendgenski snimak glave i grudnog koša, kao i ekstremiteta bezbedan u trudnoći jer nema direktnog uticaja na gravidnu matericu. Takođe, ukoliko je dostupno preporučuje se primena zaštitne kecelje tokom izlaganja jonizujućem zračenju koja prekriva organe male karlice.
Od svih maligniteta tokom trudnoće najčešće se javlja karcinom dojke i to kod jedne od 3000 trudnica. S obzirom da je otkrivanje manjih tumora u dojkama otežano u trudnoći zbog fiziološkog uvećanja dojki I da se mamografija rutinski ne preporučuje tokom trudnoće, procenjuje se da se karcinom dojke kod trudnica dijagnostkuje tri do šest meseci kasnije nego kod negravidne populacije.
Bezbednim se smatraju nejonizujuće metode pregleda, kao što su ultrazvuk i magnetna rezonanca (MR).
Modaliteti lečenja maligniteta su hirurgija, hemioterapija i radioterapija.
Odabir najboljeg tretmana kako za pacijentkinju tako i za plod zavisi od više faktora kao što su gestacijska starost, vrsta, lokalizacija i stadijum maligniteta, rizika za plod, ali i od želje pacijentkinje i njene porodice. Najrizičniji period je prvi trimester, tako da se u nekim slučajevima lečenje može odložiti do drugog ili trećeg trimestra.Takođe, ukoliko je karcinom dijagnostikovan kasnije u trudnoći može se u zavisnosti od indikacija ili indukovati prevremeni porođaj ili se lečenje može započeti nakon porođaja.
Hirurgija se smatra najbezbednijim vidom lečenja u trudnoći.
Hemioterapija podrazumeva primenu lekova koji uništavaju maligne ćelije tako što sprečavaju njihov rast i deobu. Primena hemioterapije tokom prvog trimestra može da dovede do pobačaja ili oštećenja organa fetusa. Tokom drugog i trećeg trimestra se mogu primeniti neki tipovi hemioterapije bez direktnog oštećenja ploda. Međutim, ovi lekovi mogu dovesti do anemije ili malnutricije majkei na taj način indirektno uticati ina razvoj ploda. Zabeležena je pojava prevremenog porođaja i smanjena telesna težina novorođenčeta koji mogu kasnije uticati na rast i razvoj bebe.
Primena radioterapije (primena jonizujućeg zračenja pomoću X zraka čestica velike energije) se izbegava tokom trudnoće, sem u izuzetnim situacijama..
Maligne ćelije se ne nalaze u majčinom mleku, ali se dojenje ipak ne peporučuje tokom hemioterapije jer se hemioterapeutici mogu naći u majčinom mleku.
Prognoza kod gravidnih pacijentkinja je slična kao kod negravidne populacije koja je istih godina sa istim tipom istadijumom bolesti. Međutim, ukoliko su dijagnoza i terapija odložene, moguća je progresija bolesti sa lošijim krajnjim ishodom.
Budi u toku sa svim vestima vezano za borbu za poboljšanje fertiliteta u Srbiji.
